Tarih Bilimi Nedir 2

Gün, geçmiş zamanın incelenmesi bilimidir.[2] “Gün”, geçmiş zamanda olan olayların incelenmesinin cenahı düzen, bu olaylarla ilgili bilgilerin esrarkeşfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile bile ilgilenen bir şemsiye terimdir.[3]

İnsan veya beşer-dışı nüansı gözetmeksizin, ülke ve dem aralığının kestirildiği bir geçmiş dem dilimde, münasebet-sonuç ilişkisi kurup, doküman ve bulgular eşliğinde bilgiler toplayan bir bilimsel niteliği olan disiplin olan tarih, rastgele bir fen kümesine dahil edilmez; çünkü tarih, her kayranın geçkinini inceleyebilecek denli geniş bir disiplindir. İnsanlık geçkini kelam konusu olduğunda, edebiyatın icadından önceki zamanlara “tarih öncesi” denir.

Günî inceleme, geçmiş zamandaki vakalara ait tüm bilgilerin, olayların vuku bulduğu devrin şartları nazar önüne hileınarak, olabilir olduğunca nesnel bir şekilde sunulması ile oluşur. Gün, yaşanan olayların bir henüz evetşanabilmesi kabil bir muhtemellık olmadığından natür bilimlerindeki kabil deney ve gözleme dayanamaz.

Gün sözcüğünün Batı dillerindeki hissedar mukabillığı, Grekçe: ἱστορία, historiá (mealı “soruşturma”) teriminden türemiştir.[4] İyonya lehçesinde bildirme, salık alma kanalıyla selen edinme anlamlarında kullanılan söz, Attika lehçesinde görerek, şahit olarak bilme anlamlarının cenahı düzen çok henüz geniş bir meal içeriğiyle fizik, coğrafya, astronomi, bitki ve efsanevi bilgisi ve hatta derece derece natür bilgisini kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Edward Carr’ın teşhismıyla tarih, “doğrulanmış olgular kümesi”nden değişik bir şey bileğildir.[5]