Tarih Bilimi Nedir 3

Gün, geçmiş dönemin incelenmesi bilimidir.[2] “Gün”, geçmiş zamanda olan olayların incelenmesinin huzurı esna, bu olaylarla ilgili bilgilerin esrarkeşfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile bile ilgilenen bir şemsiye terimdir.[3]

İnsan yahut benibeşer-dışı başkalıkı gözetmeksizin, dünya ve dem aralığının kestirildiği bir geçmiş dem dilimde, münasebet-sonuç ilişkisi kurup, vesika ve bulgular eşliğinde bilgiler toplayan bir akademik disiplin olan gün, rastgele bir marifet kümesine dahil edilmez; çünkü gün, her yerın güzeşteini inceleyebilecek derece geniş bir disiplindir. İnsanlık güzeştei lügat konusu evetğunda, yazının icadından önceki zamanlara “gün öncesi” denir.

Günî tetkik, geçmiş zamandaki vakalara merbut tüm bilgilerin, olayların vuku bulmuş olduğu dönemin şartları bakış önüne kızılınarak, olanaklı evetğunca nesnel bir şekilde sunulması ile oluşur. Gün, yaşanan olayların bir daha yaşanabilmesi üzere bir mümkünlık olmadığından tabiat bilimlerindeki üzere deney ve gözleme dayanamaz.

Gün sözcüğünün Batı dillerindeki şerik hakkındalığı, Grekçe: ἱστορία, historiá (valörı “soruşturma”) teriminden türemiştir.[4] İyonya lehçesinde bildirme, salık ittihaz yoluyla bilim edinme anlamlarında kullanılan söz, Attika lehçesinde görerek, şahit olarak bilme anlamlarının huzurı esna çok daha geniş bir valör dâhilğiyle fizik, coğrafya, astronomi, bitki ve hayvan bilgisi ve ayrıca gittikçe tabiat bilgisini kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Edward Carr’ın tanılamamıyla gün, “doğrulanmış olgular kümesi”nden ayrıksı bir şey bileğildir.[5]